کاوش‌های الکتریکی با آشکارسازی اثرهای سطحی حاصل از عبور جریان الکتریکی در داخل زمین سروکار دارد. در مقایسه با دیگر روش‌های کاوشی نظیر گرانشی، مغناطیسی، کشسانی و رادیواکتیویته که در آن‌ها تنها یک میدان نیرو یا ویژگی بی‌هنجار مورد استفاده قرار می‌گیرد، تکنیک‌های الکتریکی از انواع بیشتری برخوردارند. با بکارگیری روش‌های الکتریکی می‌توان پتانسیل‌ها، جریان‌ها و میدان‌های الکترومغناطیسی را که بطور طبیعی در زمین وجود دارند یا بطور مصنوعی در آن ایجاد می‌شوند، اندازه‌گیری کرد. در اصل وجود تغییرات زیاد در رسانندگی الکتریکی سنگ‌ها و کانی‌های مختلف است که استفاده از این تکنیک‌ها را ممکن می‌سازد. 

روش‌های الکتریکی شامل روش‌های خودپتانسیل، جریان تلوریک و مگنتوتلوریک، میدان مغناطیسی فرکانس شنوایی، مقاومت ویژه، نقطه و خط هم‌پتانسیل و اتصال به جرم، الکترومغناطیس و قطبش القایی است. این روش‌ها اغلب بر حسب نوع چشمه انرژی مورد استفاده(طبیعی یا مصنوعی) رده‌بندی می‌شوند. بر این اساس چهار روش اولیه فوق به‌عنوان چشمه‌های طبیعی و مابقی بعنوان چشمه‌های مصنوعی گروه‌بندی می‌شوند.  با توجه به نوع فعالیت شرکت در ادامه این بخش به برسی دو روش اصلی و پرکاربرد مقاومت‌سنجی و پلاریزاسیون القایی پرداخته خواهد شد. 

تجهیزات لیتوس:
1- یک دستگاه ژئوالکتریک SYSCAL-R1
2- دستگاه ژئوالکتریک IPRSW-888 (به همراه تبلت( wi-fi) و آمپرمتر)

مقاومت‌سنجی:

یکی از مهمترین روش های الکتریکی روش مقاومت ویژه می‌باشد. این روش می‌تواند اطلاعات زمین شناسی زیرسطحی سودمندی فراهم نماید که معمولاً این اطلاعات را نمی‌توان با هزینه کم، توسط روش‌های ژئوفیزیکی دیگر به دست آورد. از کاربردهای روش مقاومت ویژه تشخیص کانالهای مدفون، مطالعات آب‌های زیرزمینی، زمین لغزش و همچنین مطالعه مناطق کارستیک، حفرات طبیعی و مصنوعی زیرزمینی است.

در مهندسی عمران نیز از روش مقاومت ویژه به نحو مطلوبی استفاده می‌شود، در این مطالعات از این روش عموماً جهت مشخص کردن ضخامت آبرفت‌ها، ‌عمق سطح سفره آبدار، عمق سنگ بستر و شناسایی لایه‌های رسی در سطحی وسیع استفاده میشود. یکی از موارد استفاده مهم این روش تشخیص همبری‌های قائم و گسل‌ها می‌باشد.

اساس اندازه ‏گیری مقاومت ویژه الکتریکی در زمین بر پایه توزیع پتانسیل‏ ها در یک محیط همگن است. در کاوش ‏های الکتریکی برای‏‏‏ اندازه‏ گیری‏ مقاومت ویژه الکتریکی معمولاً از یک‏‏ ترکیب چهار قطبی یا چهار الکترودی AMNB استفاده می‏شود. بدین‏‏‏ ترتیب که جریانی توسط دو الکترود A و B به ‏زمین فرستاده شده، سپس اختلاف پتانسیلی که در اثر عبور‏‏ این جریان بین دو الکترود M و N حاصل می ‏شود، ‏‏اندازه ‏گیری می‏گردد. آنگاه با استفاده از رابطه زیر مقدار‏ مقاومت ویژه به‏ دست می آید:
(1)                          ΔV/ I K= ρ_a
مقاومت ویژه الکتریکی که بدین طریق به‏دست می‏آید را‏ مقاومت ویژه ظاهری گویند. در رابطه (1) ΔV برحسب میلی‏ ولت، I برحسب میلی‏ آمپر و K برحسب‏ متر یا واحد طول بیان می‏گردد و بدین‏‏ ترتیب ρ_a نیز برحسب اهم‌‏متر بیان می‏‌شود.

با توجه به ‏جنبه‌‏های نظری مسأله، ممکن است وضعیت الکترودهای M وN نسبت به‏ الکترودهای جریان A و B غیرمشخص باشد ولی نظر به ‏سهولت انجام کارهای صحرایی و همچنین محاسبات مربوط همیشه، MN را در امتداد ِAB و بین دو الکترود A وB اختیار می ‏نمایند و برحسب وضع قرار گرفتن چهار الکترود B, M, N, A نسبت به ‏یکدیگر آرایش‌های گوناگونی حاصل می‏شود. سونداژهای الکتریکی در واقع توجیه نموداری تغییرات‏ مقاومت ویژه ظاهری ρ_a برحسب عمق می‏‌باشند که با استفاده از سیستم چهارقطبی یا چهار الکترودی در سطح زمین‏‏‏‏ اندازه‌‏گیری می‏شود. عمق مورد بررسی، یا به‏ عبارت دیگر عمق نفوذ جریان، با تغییر فاصله الکترودهای جریان A و B تنظیم می‏گردد. هر قدر‏‏ این فاصله بیشتر شود عمق نفوذ جریان و بالطبع عمق کاوش، نیز بیشتر می‏گردد.

پلاریزاسیون القایی:

روش IP یکی از روشهای نسبتا جدید در مقایسه با روشهای دیگر ژئوالکتریکی است و کاربرد اصلی آن در پیدا کردن کانسارهای فلزی است که قابلیت تولید IP بالایی دارند. طی سالهای اخیر این روش کاربردهای زیست محیطی هم پیدا کرده است و دلیل آن پسماندهای دفن شده ایی است که  اثر پلاریزاسیون خوبی را از خود نشان می‌دهند.
اساس کار به این صورت است که اگر زمینی داشته باشیم که فاقد مواد فلزی باشد، رسانش در آن از نوع الکترولیتی است و جریان عبوری از این محیط متناسب با اختلاف پتانسیلی است که ما اعمال میکنیم و مقاومت از نوع اهمی است. ولی اگر کانی فلزی در زمین وجود داشته باشد  این کانیها در بطن سنگ باشند در سطح کانیهای فلزی نوعی قطبش یونی اتفاق افتاده و یک اختلاف پتانسل ایجاد میکند. این اختلاف پتانسل  بر سر راه پتانسل اعمالی ما بر زمین قرار دارد. به این سد پتانسل اضافی در الکتریک فراولتاژ یا over voltage گویند. به عبارت بهتر ولتاژ الکتروشیمیایی که بر اثر اعمال جریان خارجی در سطح کانیهای فلزی ایجاد میگردد فراولتاژ نام دارد. با قطع جریان خارجی فراولتاژ قطع شده اما افت آن بهشکل تدریجی صورت میگیرد تا به صفر برسد که به آن اثر IP گویند. این اثر معیاری بر وجود کانیهای فلزی داخل زمین است و هرچه کانی فلزی بیشتر باشد اثر IP دیرتر از بین خواهد رفت. 

بطور کلی دو نوع اثر IP داریم: قطبش القایی در اثر وجود کانی های رسی و قطبش یونی یا فلزی در اثر وجود کانی های فلزی.
اندازه گیری این اثر دو دو حوزه زمان و فرکانس انجام میگیرد. توضیحات بیشتر در این زمینه را میتوانید در کتب و مقالات علمی مطالعه نمایید. در ادامه می‌توانید کتب و مقالاتی را در زمینه مقاومت‌سنجی در بخش آموزشی سایت مشاهده نموده و اطلاعات بیش‌تر را بنا به‌نیازتان بدست آورید. همچنین می‌توانید در فایل زیر به‌شکل مختصر با انواع روش‌های ژئوالکتریکی آشنا شوید.

کانی سازی  و تفسیر داده های ژئوفیزیک به روش IP/RS در منطقه طلا-آنتیموان حسن آباد، شمال شرق ایران

Geophysics, geoelectrical method

هرکدام از روش­‌های ژئوفیزیکی کاربرد خاصی دارند از آن میان ژئوالکتریک افزون بر اینکه بیشترین استفاده را در اکتشاف منابع آب دارد، همچنین می­تواند در مطالعات زمین­ شناسی مهندسی(سد، گسلش، زونهای خرد شده، زمین لغزش، آبرفت، سازه­‌های مهم دیگر مانند نیروگاه، خط لوله، پل، تونل و بزرگراه) کاربرد داشته باشد.

جهت انجام خدمات ژئوالکتریک برای معادن سرب و روی، مس، آهن و … با استفاده از دستگاه های گیرنده و فرستنده پلاریزاسیون القایی مدل GRx8-32 ساخت شرکت GDD کانادا و GPR و IP/RSW888  می توانید به شرکت لیتوس مراجعه نمایید و از تخصص همکاران لیتوس بهره مند گردید.