کاوشهای الکتریکی با آشکارسازی اثرهای سطحی حاصل از عبور جریان الکتریکی در داخل زمین سروکار دارد. در مقایسه با دیگر روشهای کاوشی نظیر گرانشی، مغناطیسی، کشسانی و رادیواکتیویته که در آنها تنها یک میدان نیرو یا ویژگی بیهنجار مورد استفاده قرار میگیرد، تکنیکهای الکتریکی از انواع بیشتری برخوردارند. با بکارگیری روشهای الکتریکی میتوان پتانسیلها، جریانها و میدانهای الکترومغناطیسی را که بطور طبیعی در زمین وجود دارند یا بطور مصنوعی در آن ایجاد میشوند، اندازهگیری کرد. در اصل وجود تغییرات زیاد در رسانندگی الکتریکی سنگها و کانیهای مختلف است که استفاده از این تکنیکها را ممکن میسازد.
روشهای الکتریکی شامل روشهای خودپتانسیل، جریان تلوریک و مگنتوتلوریک، میدان مغناطیسی فرکانس شنوایی، مقاومت ویژه، نقطه و خط همپتانسیل و اتصال به جرم، الکترومغناطیس و قطبش القایی است. این روشها اغلب بر حسب نوع چشمه انرژی مورد استفاده(طبیعی یا مصنوعی) ردهبندی میشوند. بر این اساس چهار روش اولیه فوق بهعنوان چشمههای طبیعی و مابقی بعنوان چشمههای مصنوعی گروهبندی میشوند. با توجه به نوع فعالیت شرکت در ادامه این بخش به برسی دو روش اصلی و پرکاربرد مقاومتسنجی و پلاریزاسیون القایی پرداخته خواهد شد.
تجهیزات لیتوس:
1- یک دستگاه ژئوالکتریک SYSCAL-R1
2- دستگاه ژئوالکتریک IPRSW-888 (به همراه تبلت( wi-fi) و آمپرمتر)
مقاومتسنجی:
یکی از مهمترین روش های الکتریکی روش مقاومت ویژه میباشد. این روش میتواند اطلاعات زمین شناسی زیرسطحی سودمندی فراهم نماید که معمولاً این اطلاعات را نمیتوان با هزینه کم، توسط روشهای ژئوفیزیکی دیگر به دست آورد. از کاربردهای روش مقاومت ویژه تشخیص کانالهای مدفون، مطالعات آبهای زیرزمینی، زمین لغزش و همچنین مطالعه مناطق کارستیک، حفرات طبیعی و مصنوعی زیرزمینی است.
در مهندسی عمران نیز از روش مقاومت ویژه به نحو مطلوبی استفاده میشود، در این مطالعات از این روش عموماً جهت مشخص کردن ضخامت آبرفتها، عمق سطح سفره آبدار، عمق سنگ بستر و شناسایی لایههای رسی در سطحی وسیع استفاده میشود. یکی از موارد استفاده مهم این روش تشخیص همبریهای قائم و گسلها میباشد.
اساس اندازه گیری مقاومت ویژه الکتریکی در زمین بر پایه توزیع پتانسیل ها در یک محیط همگن است. در کاوش های الکتریکی برای اندازه گیری مقاومت ویژه الکتریکی معمولاً از یک ترکیب چهار قطبی یا چهار الکترودی AMNB استفاده میشود. بدین ترتیب که جریانی توسط دو الکترود A و B به زمین فرستاده شده، سپس اختلاف پتانسیلی که در اثر عبور این جریان بین دو الکترود M و N حاصل می شود، اندازه گیری میگردد. آنگاه با استفاده از رابطه زیر مقدار مقاومت ویژه به دست می آید:
(1) ΔV/ I K= ρa
مقاومت ویژه الکتریکی که بدین طریق بهدست میآید را مقاومت ویژه ظاهری گویند. در رابطه (1) ΔV برحسب میلی ولت، I برحسب میلی آمپر و K برحسب متر یا واحد طول بیان میگردد و بدین ترتیب ρa نیز برحسب اهممتر بیان میشود.